Etymologia słowa wiedźma

Czy wiesz, skąd pochodzi słowo wiedźma? Zbliża się Halloween, więc przyjrzyjmy się tej fascynującej historii!

Oto definicja Narodowego Centrum Kultury:

Jak sama nazwa wskazuje, WIEDŹMA to ‘ta, która wie’. Wie, jak rzucać uroki i jak je odczyniać, wie, jakie czary sprawią, że spadnie deszcz, a jakie sprowadzą suszę, wie, jak odpędzić chorobę i jak ją przywołać.

Przez to, że wiedza była kojarzona ze złem – bo jak doświadczenie uczy, wiedza jest nader często wykorzystywana w niecnym celu – w polszczyźnie słowo WIEDŹMA zawsze było obarczone negatywnymi konotacjami.

Od XVI w. – jak wskazują źródła – w języku polskim WIEDŹMA to była ‘zła czarownica’, ‘czarownica rzucająca uroki’. W innych językach słowiańskich bywało różnie: staroruskie vědьma oznaczało po prostu ‘znachorka’, natomiast czeskie vědma najpierw miało w miarę neutralne znaczenie ‘wieszczka, czarodziejka’, ale z czasem przekształciło się w pejoratywne ‘czarownica, babajaga, jędza’.

Z językowego punktu widzenia WIEDŹMA to bardzo ciekawe słowo: wyjątkowa pod względem budowy nazwa wykonawcy czynności utworzona przyrostkiem *-ьma (od prasłowiańskiego czasownika *věděti ‘wiedzieć’).

Narodowe Centrum Kultury

Czy naprawdę od zawsze słowo wiedźma było obarczone negatywnymi konotacjami. ? Wikipedia podaje inne informacje:

“Współcześnie uważa się, że w przedchrześcijańskich społecznościach słowiańskich była to kobieta posiadająca wiedzę, związaną z ziołolecznictwem, medycyną i przyrodą. Wiedźma posiadająca zdolności lub cechy magiczne nazywana była ciotą.

Pierwotnie, prawdopodobnie aż do połowy IX wieku na terenach wschodnich słowiańszczyzny, owo określenie nie było pejoratywne.

W wyniku ekspansji chrześcijaństwa i piętnowania rytuałów ludowych i pogańskich zwyczaj gromadzenia i przechowywania wiedzy przez osoby w wybranych rodach uległ zapomnieniu. Wiedźmy oskarżano o czary, dlatego obecnie wiedźma często utożsamiana jest z czarownicą.

Współcześnie wciąż można spotkać kobiety parające się zielarstwem we wschodniej Polsce, jak również wywodzące się z tradycji prawosławnej nazywane szeptunkami, inaczej zamawiaczkami.

Wikipedia

W dawnych wierzeniach słowo wiedźma miało neutralne znaczenie, takie jak mądra kobieta. Dopiero później przybrało negatywne. W angielskim słowo wiedźma (witch) pochodzi od staroangielskiego wicca, co oznacza mądry.

Chcę pisać na tym blogu o historii kobiet, ponieważ jest to dla nas kobiet bardzo ważne. Dlaczego. Przeczytaj ten krótki artykuł.

Jakie jest Twoje zdanie na temat przemiany znaczenia słowa 'wiedźma’? Czy kojarzysz je bardziej z mądrością czy z negatywnymi konotacjami? A może masz inne skojarzenia? Podziel się w komentarzu!

wiedźma
The Love Potion, Evelyn DE Morgan, 1903.